Gluten Duyarlılığı (Buğday Unu İntoleransı)
Gluten, daha çok buğdayda olmak üzere, arpa, çavdar ve yulafta bulunan, suda çözünen bir proteindir.
Buğday yaklaşık 10 bin yıldır insanlar tarafından gıda maddesi olarak tüketilmesine rağmen, son yıllarda gündemde olmasının nedeni: genetiği ile oynanmış buğdayın tohum olarak kullanılmaya başlanması ile ilişkilidir. Genetiği değiştirilmemiş buğdayda gluten oranı oldukça düşüktür. Örneğin Kastamonu’nun Siyez buğdayı ülkemizde ekilen ve doğallığını koruyan bir buğday çeşididir. Bu buğdaylardan elde edilen ürünlerin (bulgur, un vs) sindirim sistemi şikayetlerini azalttığı bilinmektedir.
Gluten daha çok Çölyak Hastalığına sebep olması ile bilinmesine rağmen; cilt hastalıkları, denge bozukluğu ve çölyak dışı gluten duyarlılığı ile de ilişkilidir.
Çölyak hastalığı toplumda %1 oranında görülmektedir. Cilt hastalığı (Dermatitis herpetiformis) ve denge bozukluğu da (gluten ataksisi) oldukça seyrek görülen tablolardır.
Çölyak Dışı Gluten Duyarlılığı (ÇDGD) ise oldukça sık olarak karşımıza çıktığı için, son yıllarda sürekli gündeme gelmektedir. Kısaca Gluten duyarlılığı olarak bilinmektedir.
ÇDGD ilk defa 1980 yılında tanımlanmasına rağmen, 2000 yılından sonra tanınırlığı artmıştır. Son 5-6 yılda ise oldukça bilinir hale gelmiştir.
Gluten duyarlılığının bilinen bir mekanizması yoktur ve kabul görmüş bir teşhis yöntemide mevcut değildir.
Belirtileri;
-
Sindirim sistemi belirtileri: İshal, şişkinlik, gaz, gaita değişiklikleri, karında huzursuzluğu hali, karın ağrısı
-
Norolojik belirtiler: Baş ağrısı, baş dönmesi, dikkat eksikliği, hiperaktivite
-
Diğerleri: Oral aftlar, Halsizlik
Sindirim sistemi belirtileri İrritabl Bağırsak Hastalığı (İBS) ile benzerlikler gösterir.
Son yıllarda İBS tanısı almış birçok hastada (vakaların yaklaşık yarısı) Gluten duyarlılığı olduğu tespit edilmiştir. Bu hastalarda Glutenin (buğday, arpa, çavdar, yulaf) diyetten çıkarılması ile şikayetlerin kaybolduğu ve/veya azaldığı gözlenmiştir.
Sonuç;
İrritabl Bağırsak Hastalığı (İBS) veya Gluten Duyarlılığı tanısı olan veya şikayetleri bulunan kişilerde Çölyak hastalığını ekarte etmek için:
-Endoskopi ile mide ve ince bağırsak değerlendirilmeli
-Kan testleri (TTG, AEMA) yapılmalı
Her şey normal bulunursa Gluten Duyarlılığı akla gelmelidir.
Bu durumda ise gluten diyetten çıkarılmalıdır.
Günümüzde sıklıkla tavsiye edilen ve çok moda olan gıda duyarlılık testlerinin bu durumla ilgisi olmayıp, bu testler kesinlikle bilimsel temellere dayanmamaktadır.
Biz de kliniğimizde yaptığımız tetkikler sonucu İBS veya gluten duyarlılığı şüphesi haricinde bir anormalliğe rastlamadığımız hastalarımızda un ve un mamüllerini tamamen kesiyoruz. Hastalarımıza un mamüllerinin yerine saf mısır ekmeği kullanmalarını öneriyoruz. Takiplerimizde hastalarımızın büyük çoğunluğunda şikayetlerin kaybolduğunu veya azaldığını gözlemliyoruz.
Yorum Yap →